Passend en inclusief onderwijs, daar zijn regels voor

Geschreven door Titia Tijmstra in opdracht van BiOND Magazine

Iedere onderwijsprofessional heeft sinds 2014 te maken met passend onderwijs. En de ontwikkelingen gaan door. In 2035 is het de bedoeling dat de meeste scholen de overgang naar inclusief onderwijs hebben gemaakt.

Als leerlingbegeleider werk je volgens de wet- en regelgeving voor passend en inclusiever onderwijs. Maar hoe pas je die toe? Hoe blijf je op de hoogte van veranderingen? Hoe weet je wat wel kan en wat écht niet mag? En waar kun je terecht als je door de bomen het bos niet meer ziet?

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft het Steunpunt Passend Onderwijs (SPO) gevraagd een verzamelpunt te creëren om scholen te helpen stappen te zetten naar inclusiever onderwijs,
binnen de wet- en regelgeving. Irma de Wit en Jeroen van der Cruijsen zijn projectleiders bij het SPO. Samen met
collega’s verzamelen en delen zij relevante en actuele informatie over wet- en regelgeving voor passend en inclusiever onderwijs binnen het thema ‘Ruimte in Regels’ (RiR).

Hoe delen jullie die informatie?

Irma: “Op de themapagina ‘Ruimte in Regels’ op onze website. We hebben regelmatig overleg met OCW en de Onderwijsinspectie om de informatie te verifiëren. We linken naar pagina’s van onder andere het Nederlands Jeugdinstituut, Ingrado en Gedragswerk. Zo bouwen we voort en voeden we elkaar met de laatste informatie en inzichten.” Jeroen: “Onze helpdesk kreeg in 2023 negenhonderd vragen en dat aantal groeit. Veel vragen gaan over de wet- en regelgeving voor inclusiever onderwijs. Via de helpdesk spelen we in op de behoeften vanuit de onderwijspraktijk.”

Wat doen jullie met al die vragen?

Irma: “We hopen dat steeds meer mensen Ruimte in Regels weten te vinden. Onze helpdeskmedewerkers weten feilloos waar je bepaalde informatie vindt of wie je vraag kan beantwoorden. Is je vraag complexer, dan bellen we je en pellen we je vraag samen verder af. Komen we er niet uit, dan leggen we je vraag voor aan OCW of de Onderwijsinspectie. We hebben een groot netwerk en kunnen je snel naar de juiste persoon doorwijzen.” Jeroen: “De antwoorden op veelgestelde vragen zetten we op de themapagina. Zo helpen we al voordat jij je vraag stelt en voorkomen we dat we steeds dezelfde vraag beantwoorden. Leeft een vraag heel erg, dan organiseren we een bijeenkomst over dat thema.”

Kunnen jullie ieder een voorbeeld geven van zo’n vraag?

Irma: “Hoe zorgen we dat onze thuiszitter zijn diploma haalt? Vaak kom je er wel uit als je stapsgewijs werkt. De eerste stap is overzicht krijgen van de situatie. Wie heeft wat gedaan en waar staat iedereen nu? Bedenk vervolgens wat je wilt bereiken met de leerling en hoe je daar komt. Welke regels kom je tegen? Mag je afwijken van de onderwijstijd als de leerling minder belastbaar is? Kan het onderwijs deels digitaal? Zo ja, waar koop je expertise in? Wie betaalt dat? Als je dat allemaal in beeld hebt, schrijf je het ontwikkelingsperspectiefplan en kun je concreet aan de slag.”
Jeroen: “Een school vroeg een gemeente hoe andere scholen omgaan met onderwijszorgarrangementen. De gemeente vroeg ons om voorbeelden. Op onze themapagina staan zulke praktijkvoorbeelden. Zo hoeft niet iedereen zelf het wiel uit te vinden.”

Kunnen jullie ieder een voorbeeld geven van zo’n vraag?

Irma: “Hoe zorgen we dat onze thuiszitter zijn diploma haalt? Vaak kom je er wel uit als je stapsgewijs werkt. De eerste stap is overzicht krijgen van de situatie. Wie heeft wat gedaan en waar staat iedereen nu? Bedenk vervolgens wat je wilt bereiken met de leerling en hoe je daar komt. Welke regels kom je tegen? Mag je afwijken van de onderwijstijd als de leerling minder belastbaar is? Kan het onderwijs deels digitaal? Zo ja, waar koop je expertise in? Wie betaalt dat? Als je dat allemaal in beeld hebt, schrijf je het ontwikkelingsperspectiefplan en kun je concreet aan de slag.”
Jeroen: “Een school vroeg een gemeente hoe andere scholen omgaan met onderwijszorgarrangementen. De gemeente vroeg ons om voorbeelden. Op onze themapagina staan zulke praktijkvoorbeelden. Zo hoeft niet iedereen zelf het wiel uit te vinden.”

Welke onderwerpen zijn actueel?

Jeroen: “Maatwerk in examinering. Er bestaan extra examenregelingen, maar dat moet je wel uitzoeken. Dat maakt je werk een stuk interessanter.” “En maatwerk voor leerlingen die digitaal onderwijs nodig hebben“, weet Irma.

Tips voor leerlingbegeleiders?

Irma: “Er kan meer dan je denkt. Laat je niet tegenhouden door regels, maar ga puzzelen en zoek oplossingen.”
“Het is de kunst om te kijken wat wél kan“, vindt Jeroen. Irma: “We merken dat scholen lang worstelen voordat ze aankloppen. Dat is zonde. Zoek hulp en ondersteuning binnen je school en bij je netwerkpartners. Betrek de expertise vanuit je samenwerkingsverband. En kom je er samen niet uit, dan zijn wij er.”   

Hoe blijf je bij, zonder daar een dagtaak aan te hebben?

Jeroen: “Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan krijg je samen met ruim 6000 andere abonnees de laatste informatie automatisch in je mailbox.” Irma vult aan: “Schrijf je ook in voor de nieuwsbrieven van BiOND, OCW, de Onderwijsinspectie en NJi.” BiOND organiseert elk jaar in september een webinar over de meest actuele wet- en regelgeving.